برونشیت از بیماری هایی است که اغلب مردان به آن مبتلا میگردند. عوامل ایجاد کنندهی این بیماری متفاوت است اما از مهم ترین آنها میتوان به سیگار اشاره نمود. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری توصیه میشود مصرف سیگار را ترک نمایید.
برونشیت باعث التهاب نایژههای موجود در ششها میگردد. این بیماری باعث میشود که تنفس برای فرد مبتلا به این بیماری دشوار گردد. این بیماری ویروسی به راحتی از طریق تماس با جسم آلوده یا ارتباط با فرد ناقل منتقل گشته و فرد را بیمار میکند.
بیماری برونشیت به دو دستهی حاد و مزمن تقسیم میگردد. از آن جا که این بیماری در دستهی بیماریهای ویروسی قرار میگردد، برای درمان آن از داروی آنتی بیوتیک استفاده نمیشود.
برونشیت درون ریهها
هنگامیکه لولههای برونش حامل هوا به عمق ریه، ملتهب میشود، پوشش داخلی ریه ورم کرده و ضخیمتر میشود و همین امر مجاری تنفسی را باریک میکند، در نتیجه این غشاهای تحریکشده، مخاط اضافی ترشح میکند که سطح مجاری هوایی کوچک را میپوشاند و گاهیاوقات نیز آنها را مسدود میکند. سرفه، شیوه بدن برای خارجکردن این ترشحات و تنفس راحتتر است.
برونشیت صنعتی یا غیرمیکروبی
برونشیت ممکن است به دلیل قرار گرفتن مکرر فرد در معرض موادی مانند دود یا گردوغبار هم رخ دهد.
این مواد به راههای تنفسی (برونشها) آسیب میزنند و باعث آغاز سرفه و ایجاد خلط میشوند. واکنش افراد به این برونشیت متفاوت است. برخی افراد خودبهخود بهبود مییابند و رفع علائم برونشیت در سایرین، بدون استفاده از ماسک و دارو میسر نمیگردد.
انواع برونشیت
برونشیت به دو دستهی:
۱) حاد
۲) مزمن
تقسیم میشود.
علل ایجاد برونشیت مزمن
کشیدن سیگار شایعترین علت ایجاد برونشیت مزمن است. علل دیگر، گرد و غبار و آلودگی هوا میباشند. افرادی که در محلهای کار خود در تماس، با گرد و غبار و بخارهای صنعتی هستند، نظیر معدنچیان زغال سنگ و کارگران کارخانههای ذوب فلزات نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. آلودگی هوا زمانی که غلظت دی اکسید گوگرد و سایر آلایندهها در اتمسفر افزایش مییابد، منجر به تشدید علائم برونشیت مزمن میشود. این علائم زمانی که فرد سیگاری نیز باشد بسیار بیشتر خواهد بود.
افراد مستعد به ابتلا به برونشیت مزمن
افراد بالای ۴۵ سال استعداد ابتلا بیشتری نسبت به سنین دیگر دارند. سابقه خانوادگی بیماری سل، چاقی، وجود بیماریهای تنفسی دیگر و کسانی که مشغول به کار در محیطهای پرگرد و غبار هستند، آمادگی بیشتری برای ابتلا به برونشیت مزمن را دارند.
عوارض احتمالی
۱) بیماری انسدادی مزمن ریه
۲) پنومونی (ذات الریه) مکرر
علائم
۱) سرفههای مکرر
۲) سرفههای خلط دار
۳) تنفس سطحی
۴) دفع خلط فراوان
۵) تنگی نفس
درمان برونشیت مزمن در تهران
هدف اصلی در درمان برونشیت مزمن، کاهش تحریک نایژکها میباشد. کسانی که درمان میشوند، بهبودی کامل مییابند، ولی علائم بیماری کاهش یافته و از گسترش بیماری و بروز عوارض آن جلوگیری میشود. اگر فرد در محیط کار خود با گرد و غبار و بخار سر و کار دارد، پزشک باید تغییر محیط کار را به بیمار خود توصیه نماید. تمامی افراد مبتلا به برونشیت مزمن باید برنامهای به منظور داشتن یک روش زندگی سالم را داشته باشند. بهبود سلامت عمومی یک فرد، توانایی بدن وی را جهت مقابله با عفونتها افزایش میدهد.
فرد مبتلا به برونشیت بایستی مصرف سیگار را به طور کامل قطع کند. از محیطهای دارای آلودگی هوا و گرد و غبار اجتناب نماید. از ورود به محیطهای سرد به صورت ناگهانی خودداری کند. مصرف آنتی بیوتیک مناسب و داروهای متسع کننده راههای هوایی و داروهای خلط آور با تجویز پزشک بایستی صورت پذیرد. زمان استفاده از آنتی بیوتیک محدود بوده و نیازی به مصرف دائم آن نیست.
۱) استفاده از مایعات گرم فراوان در حد ۲ تا ۳ لیتر در روز باعث رقیق شدن خلط و تخلیه بهتر آن میشود.
۲) مصرف رژیم غذایی متعادل و صحیح و نگه داشتن وزن بدن در محدوده ایده آل از اقدامهای لازم دیگر در روند درمان است.
۳) انجام ورزشهای سبک منظم بدون ایجاد خستگی از کارهای دیگر مورد نیاز در درمان بیماری است.
۴) از داروهای ضد سرفه تنها زمانی استفاده کنید که سرفه بدون خلط باشد. توجه داشته باشید که متوقف کردن سرفه به طور کامل میتواند خطرناک باشد، زیرا این کار موجب تجمع ترشحات مخاطی و مواد تحریککننده در لولههای نایژهای میشود. با گیر افتادن این ترشحات احتمال بروز ذاتالریه افزایش و تبادل اکسیژن در ریهها کاهش مییابد.
نکاتی مهم در درمان
۱) در ابتدای شروع سرماخوردگی یا هر گونه عفونت تنفسی حتماً به پزشک مراجعه نمایید.
۲) سیگار نکشید.
۳) از یک برنامه غذایی سالم، مغذی و متعادل استفاده نمایید و وزن بدن خود را در حد ایده ال نگه دارید.
۴) بدون آن که خود را بیش از حد خسته کنید، هر روز فعالیتهای بدنی منظم انجام دهید.
۵) از پزشک خود جهت تزریق واکسن آنفلوانزا یا پنوموکوک سئوال کنید.
۶) از تماس با افراد مبتلا به سرماخوردگی یا آنفلوانزا در خانه یا اجتماع خودداری نموده و از محرکهای تنفسی نظیر تماس با دود سیگار و سایر آلایندههای محیطی اجتناب ورزید.
علائم برونشیت حاد
۱) گلو درد
۲) احتقان قفسه سینه
۳) سرفه با خلط سبز یا زرد
۴) تب و لرز
۵) تنگی نفس
۶) بدن درد
علل ایجاد برونشیت حاد
برونشیت حاد معمولا توسط ویروسهایی که به پوشش مجاری هوایی حمله و باعث بروز عفونت در آنها میشوند، ایجاد میگردد. زمانی که این ویروس وارد بدن میشوند، بدن در برابر این ویروسها مقاومت میکند و سعی میکند که با آنها مبارزه کند، به همین علت تورم بیشتری رخ میدهد و مایع مخاطی بیشتری تولید میگردد. این مبارزه تا زمانی که بدن ویروس را نابود کند و پوشش مجاری هوایی آسیب دیده را التیام بخشد به طول میانجامد.
در بسیاری از موارد ویروسهای مشابه سرماخوردگی عامل ایجاد و بروز بیماری برونشیت حاد هستند. طبق تحقیقاتی که دربارهی این بیماری انجام شده است، خیلی به ندرت عفونتهای ناشی از قارچها باعث ایجاد برونشیت حاد میشوند.
از دیگر عاملی که باعث ایجاد بیماری برونشیت میشوند، عبارتند از: قرار گرفتن در معرض محرکهایی نظیر دود، گرد و غبار و آلایندههای موجود در هوا.
افراد از چه طریقی به بیماری مبتلا میشوند؟
ویروسهای عامل ایجاد بیماری برونشیت حاد، از طریق سرفه کردن در هوا یا روی سطوح پخش میشوند. در صورتی که فرد این ویروس را تنفس کند این ویروس وارد بدن میشود. همچنین اگر سطح یا فرد آلوده را لمس کرده و با دست خود چشم، دهان یا بینی خود را لمس کنید به راحتی این ویروس را دریافت میکنید.
در صورتی که سیگار مصرف میکنید یا در معرض دودهای آلوده مانند دود کارخانجات هستید، احتمال ابتلای شما به برونشیت حاد افزایش مییابد و ممکن است در صورت ابتلا برای مدت طولانیتری گرفتار این بیماری باشید.
درمان برونشیت حاد
در بسیاری از موارد بیماری برونشیت حاد خود به خود درمان میشود.
۱) برای درمان این بیماری بهتر است در خانه استراحت کنید.
۲) از نوشیدن مایعات حاوی کافئین پرهیز کنید و رطوبت محیط را افزایش دهید.
۳) اکثر مسکنهایی که بدون نسخه تجویز میشوند، میتوانند درد، التهاب و تب را کاهش دهند. بسیاری از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن میتوانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
۴) در صورتی که سرفه شما خشک است (بدون خلط). بهتر است که از مهارکنندههای سرفه استفاده کنید، اما اگر سرفهی شما همراه با خلط است، از داروهای مهارکننده استفاده نکنید. این نوع سرفهها به بدن کمک میکند تا موکوس (مایع مخاطی یا خلط) سریعتر از مجاری هوایی پاک گردند.
۵) توجه داشته باشید که داروهای ضد سرفه یا مهارکنندهی سرفه برای درمان برونشیت در کودکان کمتر از ۴ سال و درمان برونشیت در نوزادان توصیه نمیشود.
۶) همانطور که گفته شد، برونشیت حاد یک بیماری ویروسی است به همین دلیل مصرف آنتی بیوتیک به درمان این بیماری کمکی نمیکند. اما در صورتی که دکتر تشخیص دهد که برونشیت شما از طریق باکتری ایجاد شده ممکن است برای شما آنتی بیوتیک تجویز نماید.
۷) در برخی از افراد که به بیماری برونشیت حاد مبتلا هستند، نیازمند داروهای آسم هستند.
۸) در صورتی که قفسهی سینهی شما هنگام تنفس خس خس میکند، ممکن است نیازمند داروهای آسم باشید. داروهای آسم به باز شدن مجاری هوایی کمک میکنند و مخاط موجود در لولهها را پاک میکنند و در درمان و بهبود بیماری شما بسیار موثر هستند.
تشخیص
پزشکان معمولاً با بررسی نحوه بروز علائم طی زمان و از طریق معاینه جسمی، برونشیت حاد را تشخیص میدهند. پزشک با استفاده از دستگاه تنفسسنج، هنگام تنفس بیمار به صداهای غیرطبیعی ایجاد شده در ریهها، گوش میدهد. گاهی پس از بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی فرد، آزمایش عملکرد ریوی را توصیه میکند. این آزمایش ریوی مانند «اسپیرومتری»، میزان عملکرد ریهها را بهخوبی اندازه میگیرد. در بعضیموارد عکس برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه نیز تجویز میشود.
درمان گیاهی بیماری برونشیت
روشها و راههای بسیاری برای درمان خانگی برونشیت وجود دارد. درمان برونشیت در طب اسلامی مصرف برخی از مواد غذایی را به فرد بیمار پیشنهاد میکند که در ادامه به بررسی این مواد میپردازیم.
عسل
به منظور درمان و بهبود سرفههای ناشی از ابتلا به بیماری برونشیت، اقدام به مصرف عسل نمایید. عسل با داشتن خاصیت تسکین دهنده و ضد ویروسی در درمان این بیماری کمک چشمگیری میکند.
زنجبیل
زنجبیل، اغلب برای درمان سرماخوردگی استفاده میگردد، زنجبیل علاوه بر داشتن خاصیت ضد التهابی، میتواند سیستم بدنی انسان را تقویت کند و از ابتلای فرد به بیماری جلوگیری نماید. خاصیت ضد التهابی زنجبیل در درمان و بهبود التهاب نایژهها نقش بسیار مهمی را ایفا میکند. شما میتوانید یک قاشق چای خوری زنجبیل، میخک و دارچین را در یک فنجان آب گرم ریخته و به خوبی هم بزنید. پس از این که مواد را به خوبی هم زدید این محلول را بنوشید و این کار را روزی چند مرتبه برای چند هفته انجام دهید.
درمان برونشیت با شیرین بیان
از زمانهای گذشته شیرین بیان به عنوان یک گیاه دارویی و مسکن مورد استفاده قرار میگرفت. استفاده از ریشهی گیاه شیرین بیان میتواند درد ناشی از التهاب نایژهها را تسکین داده و در بهبود آنها نقش مهمی را ایفا نماید. شیرین بیان حاوی مقدار زیادی گلیسیریزین است. این ماده میتواند به بدن برای مقابله با ویروسها کمک کند و سیستم ایمنی بدن انسان را تقویت نماید.
پیاز
از آنجا که گیاه پیاز میتواند باعث رفع خلط ناشی از برونشیت گردد، استفاده از آن به فرد بیمار توصیه میگردد. شما میتوانید به مدت یک هفته هر روز صبح با معدهی خالی یک قاشق آب پیاز خام را بنوشید. همچنین میتوانید از این گیاه در پخت انواع مختلف غذا و سالاد استفاده نمایید.
آب نمک
یکی از بهترین و موثرترین راههایی که برای بهبود بیماری برونشیت گلو پیشنهاد میشود، قرقره کردن محلول آب و نمک میباشد. ترکیب آب و نمک میتواند در بهبود التهاب در گلو نقش مهمی را ایفا کند. آب نمک مخاط موجود در گلویتان را کاهش میدهد و ممکن است باعث سوزش گلو شود اما استفاده از این محلول در بهبود این بیماری بسیار مهم است.
روغن اکالیپتوس
گیاه یا روغن اکالیپتوس را درون آب بجوشانید و بخور دهید. بخور اکالیپتوس باعث میشود مجاری هوایی مسدود شدهی درون ششها باز و تنفس برای فرد راحتتر گردد.
زردچوبه
زردچوبه دارای خاصیت ضد التهابی میباشد که برای درمان سرفهی ناشی از برونشیت بسیار موثر است. مصرف زردچوبه میتواند باعث صاف شدن سینه شود و درد آن را کاهش دهد.
شما میتوانید یک قاشق چای خوری را به شیر داغ اضافه کرده و هم بزنید. در روز دو یا سه بار شیر و زردچوبه را به همراه مقداری عسل بنوشید. مصرف شیر و زردچوبه با معدهی خالی میتواند روند بهبود بیماری برونشیت را تسریع بخشد.
توجه : در صورتی که سنگ کیسهی صفرا، زردی یا زخم دارید، مصرف زردچوبه به شما توصیه نمیگردد.
درمان برونشیت با آویشن
آویشن از دیگر گیاهان دارویی است که مصرف آن برای بهبود و درمان بسیاری از بیماریها از جمله بیماری ریوی برونشیت توصیه میشود. آویشن به دو صورت جوشانده، عصاره یا پودر گیاه مورد استفاده قرار میگیرد.
جوشانده: ۱ الی ۲ گرم گیاه خشک آویشن را به همراه ۱۵۰ میلیلیتر آب را به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید. پس از سرد شدن آب و آویشن، چند فنجان از آن را طی چند وعده در روز بنوشید. این کار را برای چند هفته تکرار نمایید.
عصارهی برگ آویشن: برای بهبود بیماری برونشیت، ۳ بار در روز ۲۰ الی ۴۰ قطره عصارهی آویشن را با آب رقیق نموده و مصرف نمایید.
پودر: از استفاده از پودر آویشن داخل غذاهایتان غافل نشوید.
درمان برونشیت با دانه کنجد
خواص دارویی موجود در دانهی کنجد میتواند به درمان برونشیت مزمن کمک چشمگیری کند. مصرف دانهی کنجد میتواند درد قفسهی سینه را کاهش داده و به مرور زمان درمان نماید. شما میتوانید یک قاشق چای خوری دانهی کنجد را به همراه دانهی کتان داخل عسل بریزید. این مخلوط را قبل از این که بخوابید میل کنید. عسل و کنجد مخلوط علاوه بر کاهش درد قفسهی سینه، باعث میشوند خوابی راحت داشته باشید. همچنین شما میتوانید نصف قاشق چای خوری دانهی کنجد خشک را به همراه دو قاشق غذاخوری آب مخلوط نموده و در روز دوبار بنوشید.
سیر
گیاه سیر به دلیل داشتن خواص متعددی مانند خاصیت ضد ویروسی و آنتی بیوتیک برای درمان و بهبود بیماری برونشیت حاد بسیار مفید تلقی میشود. شما میتوانید سه حبهی متوسط سیر را له کنید. سپس سیر له شده را به یک لیوان شیر داغ اضافه نمایید و به خوبی مخلوط کنید. این مخلوط را قبل از خوابیدن میل نمایید. توصیه میشود که مخلوط سیر و شیر قبل از رفتن به خواب شبانه مصرف گردد.