آلرژی (رینیت آلرژیک) که در یک فصل خاص اتفاق میافتد بیشتر به عنوان تب یونجه شناخته میشود. تب یونجه زمانی اتفاق میافتد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده حساسیتزا در فضای باز، مانند گرده، بیش از حد واکنش نشان دهد. آلرژن مادهایست که باعث واکنش آلرژیک میشود. شایعترین آلرژنها گردههای گیاهان گرده افشان (توسط باد) مانند درختان، چمن و علفهای هرز است.
بدن محرک محیطی معمولا بیخطر را تهدیدی مانند ویروس تلقی میکند. گاهی حساسیت به قدری شدید و خطرناک میشود که به آن آلرژی شدید میگویند.
علائم رینیت آلرژیک
رینیت آلرژیک وقتی شروع میشود که دستگاه ایمنی بدن به عوامل محیطی حساس شده یا عکسالعمل شدید نشان میدهد. نشانه های این نوع آلرژی چند دقیقه تا چند ساعت پس از استنشاق عوامل حساسیت زا آغاز میگردد و میتواند تا چند روز نیز ادامه داشته باشد.
این نشانهها شامل:
- عطسه های مکرر، به ویژه پس از بیدار شدن در صبح
- آبریزش بینی
- احساس خارش یا قلقک در گلو یا سرفه ناشی از ترشحات پشت حلق
- خارش گوش، بینی و گلو
نکته مهم در اینجا شباهت این نشانه ها با علائم سرماخوردگی است. چرا که سرماخوردگی نیز بینی و گلوی شما را تحت تأثیر قرار میدهد.
به علاوه، این نوع آلرژی نشانههای دیگری نیز دارد که ممکن است دیرتر بروز نمایند:
- گرفتگی بینی، به نحوی که باعث شود نتوان از بینی برای نفس کشیدن استفاده کرد.
- حساسیت چشمها به نور
- احساس خستگی و تحریکپذیری
- بدخوابی
- سرفههای مزمن
- احساس فشار در یک یا هر دو گوش یا مشکل شنوایی
- احساس درد یا ناراحتی در صورت
- لک یا حلقه سیاه زیر چشم
گردههای گیاهانی که توسط حشرات گرده افشانی میشوند، بسیار سنگین است و نمیتوانند برای مدت طولانی در هوا باقی بمانند و احتمال اینکه واکنش آلرژیک ایجاد کنند، کمتر میباشد.
تب یونجه، همانطور که از اسمش پیداست، در فصل برداشت یونجه به وجود میآید. از نظر تاریخی، این فعالیت در ماههای تابستان رخ میداد، تقریباً در همان زمان بسیاری از افراد علائم را تجربه میکردند.
آلرژیهای فصلی در زمستان کمتر مشاهده میشوند، اما امکان تجربه رینیت آلرژیک در تمام طول سال وجود دارد. گیاهان گوناگون در زمانهای مختلف سال گردههای خود را پخش میکنند. بسته به عوامل محرک آلرژی و محل زندگی شما، ممکن است در بیش از یک فصل دچار تب یونجه شوید. همچنین امکان دارد به مواد حساسیتزا در محیط داخلی خانه مانند کپک یا موی حیوان خانگی نیز واکنش نشان دهید.
تشخیص رینیت آلرژیک
گرفتن تاریخچه دقیق خانوادگی، توجه به نحوه زندگی و بررسی علائم بالینی در کودک به تشخیص بیماری کمک میکند. گرچه تشخیص بعضی از انواع آلرژیها به سادگی امکانپذیر نیست. در این موارد جهت تایید تشخیص نیاز به انجام آزمایشات خاصی (تست پوستی آلرژی و یا انجام آزمایش خون) است.
بیشتر بخوانید: روش های درمان کهیر
شرایط تغییر رینیت آلرژیک
شرایط فرد درگیر با این نوع آلرژی میتواند در طول سال و یا دورههای مختلفی از زندگی یا با سفر به مناطق دیگر یا اقلیم متفاوت تغییر کند. برای مثال این نشانهها ممکن است در زمستان شدیدتر شوند، زیرا حضور بیشتر در خانه میتواند فرد مبتلا به آلرژی را در معرض مایتها (جانوران میکروسکوپی که در قسمتهای مختلف خانه نظیر فرش و موکت، رختخواب، پتو و … زندگی میکنند.) یا قارچهای میکروسکوپی قرار دهد.
چنانچه شما دچار آسم یا سینوزیت هستید، رینیت آلرژیک میتواند وضعیت شما را بدتر کند. اگر شما هر یک از نشانههای ذکر شده را دارید عاقلانه است تا برای تشخیص رینیت آلرژیک ویزیت شوید. به خصوص در شرایطی که به منظور بهبود کیفیت زندگی میتوان از این نشانهها جلوگیری یا آنها را کنترل کرد.
علل رینیت آلرژیک
۱) شوره حیوان خانگی
شوره از تکههای ریزی از پوست مرده تشکیل شده که از تن حیوانات میریزد. این ماده را میتوان در هوا یا روی سطوحی یافت که با حیوانات خانگی در تماس هستند. به دلیل سبکی، اندازه میکروسکوپی و لبههای ناصاف، به راحتی به لباس، مبلمان و فرش میچسبد. در نتیجه، پخش آن در محیطی مانند خانه آسان است.
برخی از انواع شوره حیوانات خانگی بیشتر از انواع دیگر باعث واکنش آلرژیک میشوند. به عنوان مثال، طبق گزارش انجمن ریه آمریکا، حساسیت به گربه تقریباً دو برابر حساسیت به سگ است. به علاوه، همه نژادهای سگ در افراد مختلف به یک میزان حساسیت ایجاد نمیکنند.
اگر به شوره حیوان حساسیت دارید اما حیوان خانگی میخواهید، با پزشک خود صحبت کنید. از آنها در مورد نژادهای ایمن بپرسید.
اگر از قبل حیوان خانگی داشتهاید، اقدامات لازم برای کاهش شوره در محیط عبارتاند از:
- حمام کردن مرتب حیوان خانگی
- تمیز کردن کف زمین و زیر مبلمان به طور منظم
- شستن مرتب ملافهها
- دور نگه داشتن حیوان خانگی از اثاثیه منزل و اتاق خواب
- جارو کردن مرتب فرشها و قالی
۲) کپک
کپک گروهی از قارچها است که در مکانهای مرطوب، تقریباً در هر مکانی و در شرایط مناسب، میتواند رشد کند. مکانهای غالب عبارتاند از:
- زیرزمین، گاراژ و سوله
- دیوارهای حمام و کفپوشها
- تهویه هوا
- یخچال و فریزر
اگر خانه شما تهویه ضعیف و رطوبت بالایی دارد، احتمال رشد کپک بسیار بالاست.
اقدامات مناسب جهت کمک به جلوگیری از رشد کپک:
- تهویه مناطق مرطوب. به عنوان مثال، هنگام دوش گرفتن از فنهای خروجی حمام استفاده کنید.
- در مناطقی که رطوبت یا بوی آلودگی دارند رطوبتگیر نصب کنید. فیلترها و سیم پیچهای رطوبتگیر را مرتباً تمیز کنید.
- منابع رطوبت اضافی را از بین ببرید. به عنوان مثال، تعمیر نشتی لولهها یا بامپوش فرسوده.
- تمیز نگه داشتن ناودانها و آبگذرهای اطراف خانه
- اگر کپک در منطقهای از خانه بزرگتر از ۱۰ فوت مربع پخش شده است، برای تمیز کردن استخدام یک متخصص لازم است.
درمان رینیت آلرژیک
داروهای زیادی را میتوان برای درمان آلرژی استفاده کرد. پزشک با توجه به علائم، سن و سلامت عمومی شما، در تعیین بهترین دارو کمک خواهد کرد. اثر داروها بیشتر خواهد بود اگر شما قبل از در معرض قرار گرفتن آلرژن، از آنها استفاده کنید.
برای درمان رینیت آلرژیک آنتی هیستامینها به کاهش عطسه، آبریزش بینی و خارش ناشی از آلرژی کمک می کنند. اثر داروها بیشتر خواهد بود اگر قبل از در معرض قرار گرفتن با آلرژنها، از آنها استفاده کنید. بعضی از آنتی هیستامینها در شکل قرص هستند و برخی اسپریهای بینی میباشند. بعضی از آنتی هیستامینها میتوانند باعث خواب آلودگی و خشکی دهان شوند. برخی کمتر احتمال دارد که باعث این عوارض جانبی شوند، اما برخی از اینها نیاز به نسخه پزشک دارند. از دکتر خود بپرسید کدام یک از آنها برای شما مناسبتر است.
ضد احتقانها، مانند سودوافدرین و فنیل افرین، به طور موقت گرفتگی بینی ناشی از آلرژی را تسکین میدهد. ضد احتقانها در بسیاری از داروها یافت میشوند و به عنوان قرص، اسپری بینی و قطره بینی وجود دارند. آنها به بهترین وجه فقط برای یک مدت کوتاه استفاده میشوند. اسپریهای بینی و قطره نباید برای بیش از سه روز استفاده شوند، چرا که ممکن است به آنها وابستگی پیدا کنید. این مسئله باعث میشود زمانی که سعی میکنید استفاده از آنها را ترک کنید، بیشتر احساس گرفتگی کنید.
شما میتوانید ضد احتقانها را بدون نسخه پزشک بخرید. با این حال، ضد احتقانها میتوانند فشار خون را بالا ببرند، بنابراین بهتر است که قبل از استفاده از آنها، با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر شما دارای فشار خون بالا هستید.
دیگر راه های درمان رینیت آلرژیک
کرومولین سدیم یک اسپری بینی است که به جلوگیری از واکنش بدن به مواد حساسیت زا کمک میکند. اثر کرومولین سدیم بیشتر خواهد بود اگر شما قبل از اینکه در معرض آلرژنها قرار بگیرید، از آن استفاده کنید. این دارو ممکن است ۲ تا ۴ هفته زمان ببرد تا شروع به کار کند.
اسپریهای استروئیدی بینی واکنش بافتهای بینی به آلرژنهای استنشاقی را کاهش میدهند. این دارو کمک میکند تا تورم در بینی از بین برود و شما کمتر احساس گرفتگی کنید. آنها اغلب در درمان بیمارانی که نشانههای مزمن دارند، مفید هستند. اسپریهای استروئیدی بینی با نسخهی دکتر در دسترس میباشند. شما تا دو هفته پس از شروع استفاده متوجه مزایای آن نمیشوید.
اگر داروهای دیگر به اندازه کافی به بهبود خارش و ترشح اشک چشم کمک نکند، دکتر ممکن است قطرههای چشمی برای شما تجویز کند.
واکسنهای آلرژی (ایمونوتراپی نیز نامیده می شود) یک گزینه برای کسانی است که درمان های دیگر را امتحان کردهاند، اما هنوز علائم آلرژی را دارند. این واکسنها حاوی مقدار بسیار کمی از آلرژنی است که شما به آن حساسیت دارید. آنها در یک برنامه منظم به شما داده میشوند، در نتیجه بدن شما به این آلرژنها عادت کرده و دیگر به آنها واکنش افراطی نشان نمیدهد. این واکسن به کاهش حساسیت بدن شما به آلرژن کمک میکند. با گذشت زمان، علائم آلرژی کمتر میشود. واکسنهای آلرژی تنها زمانی استفاده میشوند که مادهای که شما به آن حساسیت دارید شناسایی شده و نمیتوانید از آن اجتناب کنید. چندین ماه تا چندین سال طول میکشد تا درمان پایان یابد و ممکن است شما در طول زندگی خود نیاز به درمان داشته باشید.