آسم دوران کودکان یکی از بیماری های مزمنی است که ریه ها و مجاری تنفسی را درگیر میکند و اگر کودک در معرض عوامل محرک خاصی مانند استنشاق گرده گل، سرماخوردگی و یا عفونت تنفسی قرار گیرد، ریه ها ملتهب میشوند و مشکلات زیادی را برای سلامتی به وجود می آورند. این بیماری میتواند در بازی، ورزش و خواب کودکان تداخل ایجاد کند و اگر کنترل نشود باعث حملات خطرناک آسم میشود.
بهتر است بدانید که بیماری آسم در دوران کودکی با آسم در بزرگسالی تفاوت زیادی ندارد، اما با توجه به این موضوع که کودکان سیستم ایمنی بدنی ضعیفی دارند، این بیماری چالش های زیادی را برای سلامتی آنها به وجود می آورد. متأسفانه باید بدانید که آسم در دوران کودکی قابل درمان نیست و علائم آن میتوانند تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشند. اما با راه کارهای مناسب می توان این بیماری را کنترل کرد تا از آسیب به سلامتی جلوگیری شود.
انواع آسم دوران کودکی
نوع اول آسم که در این نوع برخی از کودکان مجاری تنفسی باریکی دارند که در اثر ورود عفونت های ویروسی دچار التهاب شده، تنگتر میشود و در نهایت باعث آسم در کودک میشود. یکی از دلایل تنگ بودن مجاری تنفسی کودک این است که مادر در دوران بارداری سیگار میکشیده است. این کودکان در هنگام بیماری عفونی مانند سرماخوردگی آسیب پذیر بوده و علائم آسم را از خود نشان میدهند.
نوع دوم یکی از دلایل آسم در کودکان آلرژی و حساسیت می باشد. کودک در مواردی مانند گردهی گل و حیوانات که دارای آلرژی میباشد، علائمی آسم را نشان می دهد. امکان دارد این آلرژی را به صورت ژنتیکی داشته باشند و در طی زمان آن را نگه داشته اند. امکان درمان آسم این نوع از کودکان مشکل میباشد.
عوامل ایجاد آسم دوران کودکی
در پژوهشهایی که طی ۲- ۱ دهه گذشته در مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی انجام گرفت مشخص گردید که فقدان آموزش والدین، در صدر علل بستری شدن کودکان دچار آسم شدید و حاد در بیمارستان مرکز طبی کودکان بوده است.
بهتر است بدانید که علت این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نیست اما تصور می شود موارد زیر سبب بروز این بیماری شوند:
- بیماری ارثی آلرژی
- والدین مبتلا به آسم
- ابتلا به برخی از عفونت ها مجاری تنفسی در سنین پایین
- عوامل محیطی مانند دود سیگار یا سایر آلودگیها
- افزایش حساسیت سیستم ایمنی بدن باعث می شود که ریه ها و مجاری تنفسی در معرض عوامل محرک خاص متورم شده و مخاط تولید کنند.
از عوامل دیگری که سبب بروز آسم در کودکان میشوند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی
- قرار گرفتن در معرض آلاینده های هوا مانند دود تنباکو
- آلرژی به گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی، گرده گل و کپک
- تغییرات آب و هوایی
علائم آسم دوران کودکی
برخی از علائم و نشانههای رایج آسم در کودکان شامل موارد زیر است:
- سرفههای مکرر که وقتی کودک شما یک عفونت ویروسی دارد بدتر میشود.
- سرفههای زیاد، زمانی که کودک شما خواب است یا با ورزش یا هوای سرد تحریک میشود.
- صدای سوت یا خسخس هنگام بازدم
- تنگی نفس
- گرفتگی یا گرفتگی قفسه سینه
آسم دوران کودکی همچنین ممکن است باعث موارد زیر شود:
- مشکل خواب به دلیل تنگی نفس، سرفه یا خسخس سینه
- حملات سرفه یا خسخس سینه که با سرماخوردگی یا آنفلوانزا بدتر شود.
- تأخیر در بهبود یا برونشیت پس از عفونت تنفسی
- مشکل تنفسی که مانع بازی یا ورزش میشود.
- خستگی، که میتواند به دلیل کمبود خواب باشد.
علائم آسم از کودکی به کودک دیگر متفاوت است و میتواند با گذشت زمان بدتر یا بهتر شود. کودک شما ممکن است فقط یک نشانه داشته باشد، مانند سرفه طولانیمدت یا احتقان قفسه سینه. تشخیص اینکه آیا علائم کودک شما ناشی از آسم است یا خیر، ممکن است دشوار باشد. خسخس دورهای یا طولانی و سایر علائم شبیه آسم میتواند ناشی از برونشیت عفونی یا سایر مشکلات تنفسی نیز باشد.

گردههای گیاهان یا شوره حیوانات میتواند بروز علائم آسم را در برخی کودکان مبتلا به آسم شروع یا بدتر کند
ارتباط آلرژی با آسم دوران کودکی
آلرژی فصلی به گردههای موجود در هوای آزاد که تب یونجه نیز نامیده میشود، معمولاً تا زمانی که کودک شما چهار یا پنج ساله میشود بروز نخواهد کرد، زیرا برای اینکه یک کودک به گردههای موجود در هوا آلرژی پیدا کند باید به اندازهی کافی در معرض آنها قرار بگیرد و این میتواند مدت زیادی طول بکشد.
حدود ۷۵ تا ۸۰ از درصد کودکان مبتلا به آسم، آلرژیهای قابل توجهی نیز دارند. اگر کودک شما مبتلا به آسم است و فکر میکنید که آلرژی دارد، بهتر است برای ارزیابی و درمان بیشتر که ممکن است به جلوگیری از حملات آسم کمک کند، او را نزد یک متخصص آسم و آلرژی ببرید.
تشخیص آسم دوران کودکی
در صورت مشاهده علائم آسم در کودک باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. پزشک در ابتدا به معاینه انجام خواهد داد و برای این کار به بررسی علائم بالینی کودک می پردازد. سپس برای تشخیص دقیق تر به عملکرد ریه با پیک فلومتر می پردازد.
راهکارهای پیشگیری از آسم دوران کودکی
اگر کودک شما آسم را در ژنهای خود داشته باشد، هیچ کاری نیست که بتوانید انجام دهید تا از ابتلا فرزندتان به آسم به طور قطعی و کامل جلوگیری کنید و تا زمانی که کودک نشانههای مزمن، مانند خسخس سینه و سرفهی مداوم را نشان ندهد، شما متوجه مشکل آسم در او نخواهید شد.اگر اقدامات زیر را انجام دهید ممکن است بتوانید شدت علائم فرزند خود را به حداقل برسانید:
- قرارگیری کودک در معرض هیرهها را به حداقل برسانید: رویهای از جنسی غیرقابل نفوذ روی تشک کودک بکشید، فرش، موکت و اسباببازیهای کرک و خزدار را از اتاق کودک خارج کنید، به جای پردههای پارچهای سنگین از کرکره استفاده کنید و یک بار در هفته رویههای تخت او را در آب داغ بشویید.
- کودکتان را از دود سیگار دور نگه دارید: دود سیگار به لحاظ تکنیکی آلرژن محسوب نمیشود، اما ریهها را تحریک میکند.
- قرارگیری کودک در معرض آلودگی هوا را محدود کنید: آلایندههای هوا مثل اوزون میتوانند ریهها را تحریک کنند و در افرادی که دستگاههای تنفسی حساس دارند باعث مشکلات تنفسی شوند.
- از شومینه یا بخاری چوبی دوری کنید: اگرچه گرما و صمیمتی که این وسایل به خانه میدهند وسوسهانگیز است، اما دود آنها ممکن است سیستم تنفسی کودکتان را تحریک کند.
- تماس با حیوانات را مدیریت کنید: اگر فرزندتان به حیوان خانگی شما آلرژی پیدا کرده است، در صورت امکان حیوان خانگیتان را در خارج از خانه نگه دارید.
- کپکهای موجود در خانه را کاهش دهید: در صورت لزوم از یک دستگاه تهویه ی هوا یا رطوبتگیر استفاده کنید تا سطح رطوبت بین ۳۵ تا ۵۰ درصد نگه داشته شود. سطوح کپکزده را هم با استفاده از صابون و آب تمیز کنید. برای جلوگیری از رشد کپک اطمینان حاصل کنید که لباسها یا سطوح مرطوب یا نمدار در اسرع وقت خشک میشود.
آسم دوران کودکی چقدر شایع است؟
آسم علت اصلی بیماریهای مزمن کودکان است. حدود ۷ میلیون کودک در ایالات متحدهی آمریکا مبتلا به آسم هستند و این آمار بنابهدلایل نامشخصی در حال افزایش است. آسم میتواند در هر سنی بروز کند (حتی در بزرگسالی)، اما در بیشتر کودکان نخستین علائم آسم تا ۵ سالگی خودشان را نشان میدهند.
برخی عوامل افزایشدهندهی خطر ابتلا به آسم در کودکان عبارتند از:
- آلرژیهای خیشومی (مانند تب یونجه) یا اگزما (بثورات پوستی آلرژیک)
- سابقهی خانوادگی ابتلا به آسم یا آلرژی
- عفونتهای تنفسی مکرر
- کمبود وزن درهنگام تولد
- قرارگیری در معرض دود تنباکو در پیش یا پس از تولد
- نژاد سیاهپوست یا پورتوریکویی
چرا شیوع آسم دوران کودکی در حال افزایش است؟
این روزها کودکان زمان بیشتری را در محیطهای بسته میگذرانند و بیشتر در معرض غبار، آلودگی هوا و دود قرار دارند، از همین رو آمار آسم کودکان در حال افزایش است. برخی از کارشناسان نیز بر این باورند که کودکان امروزی بهاندازهی کافی در معرض بیماریهای دوران کودکی قرار نمیگیرند، به همین دلیل سیستم ایمنی بدن آنها برای مواجهه با باکتریها و ویروسها آماده نیست.
در صورت نیاز به درمان یا جراحی می توانید با شماره های مطب تماس گرفته یا از طریق اپلیکیشن زوپ بصورت متنی یا ویدئویی مشاوره بگیرین تا بهترین راه درمان به شما پیشنهاد دهیم.